PERSBERICHT 28-12-2023
Stukken over ‘Foute’ Nederlanders en een zieke burgemeester vrijgegeven
Met de ingang van het nieuwe jaar worden er bij het Regionaal Archief Alkmaar weer allerlei archiefstukken openbaar die eerder niet toegankelijk waren. Het gaat bijvoorbeeld om naoorlogse ‘registers van collaborateurs’ en stukken over de benoeming en het ontslag van een burgemeester van Bergen. Deze archiefstukken konden eerder niet, of alleen onder bepaalde voorwaarden, worden geraadpleegd. Nu zijn ze voor het eerst door iedereen in te zien, in de studiezaal van het archief.
De archiefstukken die openbaar worden, gaan over allerlei onderwerpen. Bijvoorbeeld de registratie van personen die in de periode 1945-1948 naar de Wieringermeer kwamen of de overlijdensakten van Alkmaarders die in 1973 stierven. Sommige archiefstukken gaan over heel specifieke onderwerpen, zoals de documenten rond de aanstelling en het ontslag van de vooroorlogse burgemeester van Bergen burgemeester, H.D.A. van Reenen. Uit de stukken blijkt dat Van Reenen bij zijn herbenoeming in 1935 verbleef in een Duits sanatorium en dat hij zijn werk soms maandenlang niet kon uitvoeren vanwege gezondheidsklachten. In 1942 werd hij door de bezetter ontslagen omdat hij geen lid was van de NSB of het Rechtsfront. Na de oorlog was hij om gezondheidsredenen niet in staat zijn ambt te hervatten.
Collaborateurs
Bijzonder zijn ook de registers van collaborateurs, die over de periode 1945-1948 werden aangelegd en zijn bewaard in het archief van de Alkmaarse gemeentepolitie. In de registers komen de namen voor van 3451 personen uit heel Nederland, die ervan werden verdacht te hebben gecollaboreerd met de bezetter. Bijvoorbeeld een landbouwer uit Warmenhuizen die werd veroordeeld tot tien jaar ontzegging van stemrecht omdat hij vrijwillig naar Rusland was gegaan als opzichter van een tabaksplantage, of een kruidenier uit Heiloo die vanwege NSB-lidmaatschap een boete van 500 gulden moest betalen. Niet iedereen in het register staat, bleek schuldig. Een zaadhandelaar uit Zuid-Scharwoude die werd verdacht van landverraad in de meidagen van 1940, werd niet vervolgd en onvoorwaardelijk buiten verdenking gesteld.
Openbaarheid
In het Regionaal Archief liggen archiefstukken van negen gemeenten en talloze particulieren. De meeste documenten kunnen direct door iedereen worden bekeken zodra ze aan het archief worden overgedragen. Soms wordt de openbaarheid van documenten nog beperkt, om persoonlijke of bedrijfsgegevens te beschermen. Dat kan voor maximaal 75 jaar. Als de afgesproken termijn is verstreken, worden ze met ingang van het jaar daarop openbaar. Dan geldt nog wel de privacywetgeving, zoals de AVG. Wie de stukken raadpleegt en de informatie daaruit verwerkt, moet daar rekening mee houden.
De openbaar geworden archiefstukken zijn vanaf dinsdag 2 januari op te vragen voor inzage in de studiezaal van het Regionaal Archief, aan de Bergerweg 1 in Alkmaar. De studiezaal is dinsdag tot en met vrijdag geopend van 9.00 tot 17.00 uur. Een volledige lijst van de archiefstukken die per 1-1-2024 openbaar worden, is hier te vinden.