Elke maand plaatsen we een bijzonder archiefstuk uit onze collectie in de schijnwerpers. Deze keer: een langspeelplaat met de jeugdmusical ‘De tovenaar van Alkmaar’ uit 1972.
De musical ‘De tovenaar van Alkmaar’ was bedoeld voor kinderen tussen de acht en twaalf jaar en was geschreven door Fons van Loosdrecht, die in die tijd meer van de populaire jeugdmusicals schreef die traditioneel worden opgevoerd door leerlingen uit de laatste klas van het basisonderwijs. Harry Bannink verzorgde de arrangementen van de muziek voor de langspeelplaat. Op de ene kant van de plaat is de musical met zang en al te horen, op de andere kant klinkt alleen het orkest; die muziek diende ter begeleiding van de opvoering door de kinderen. De bladmuziek voor hun zangpartijen zit bij de plaat. In de bibliotheek van het Regionaal Archief wordt ook het boekje bewaard met de dialogen en teksten van de liedjes.
De muziek van ‘De tovenaar van Alkmaar’ is hier te beluisteren.
De hoes van het album ademt helemaal de sfeer van de jaren zeventig. In ‘psychedelische’ kleuren zijn de Alkmaarse Kaasmarkt en de Waag afgebeeld, met kaasdragers en kaasmeisjes, maar ook een groepje hippies – en een kabouter met een kruiwagen, een ooievaar en een stel kikkers. Ook het verhaal van de musical is duidelijk een product van die tijd.
Hippies en woningnood
De musical speelt zich af op een zomerse vrijdagmorgen, tijdens de Kaasmarkt. Er lopen kaasdragers met kazen en kaasmeisjes dansen een ‘kaasdans’. Dan verschijnen er vier hippies met lange haren en rugzakken. Terwijl de kaasdragers en kaasmeisjes traditionele Hollandse namen hebben als Willem en Ansje, heten de hippies onder meer Robbie en Johnny. De hippies vinden de Kaasmarkt een mooi plein voor een happening: ‘Dan gaan we op de grond zitten en dan roepen we boe en bah.’ Ze willen er ook blijven slapen. In de jaren daarvoor waren de Dam in Amsterdam en vervolgens het Vondelpark populaire slaapplekken voor hippies uit de hele wereld geworden.
De tovenaar van Alkmaar maakt zijn entree. De hippies geloven niet dat de tovenaar echt kan toveren, waarop die een van hen verandert in een kruiwagen, en vervolgens de anderen in een kabouter, een kikker en een ooievaar. De hippie-kikker zingt samen met een groep kikkers een hip lied, de Kikkertwist. De kikkers beklagen zich over de moderne tijd: de kikkerjeugd van tegenwoordig en de woningnood, waardoor ‘krotten-sloten’ gedempt worden en kikkers naar het nieuwe Veluwemeer moeten verhuizen – zoals bijvoorbeeld veel Amsterdammers in die jaren vanuit in verval geraakte stadswijken naar Purmerend en later Almere trokken.
Als de betoverde hippies spijt betuigen en de tovenaar vragen hen weer terug te toveren, blijkt die de spreuk vergeten te zijn. Uiteindelijk schiet de toverspreuk hem weer te binnen en tovert hij de hippies weer om tot zichzelf. Iedereen is blij. Een van de kaasdragers vraagt de tovenaar of hij de kazen niet wat lichter kan toveren. Dat doet hij, waarna de kazen wegvliegen in de richting van de Waag. Volgens de aanwijzingen in het tekstboekje moesten daarom gele ballonnen gebruikt worden voor de kazen.
Geluidscollectie
De plaat met ‘De tovenaar van Alkmaar’ wordt bewaard in de geluidscollectie van het Regionaal Archief. Daarin bevinden zich magneetbanden, cassettes, grammofoonplaten (33⅓, 45 en 78 toeren), minidiscs en cd’s met onder meer muziek uit en over de regio.
Net als heel veel ander materiaal uit de muzikale collectie van het Regionaal Archief is de langspeelplaat met ‘De tovenaar van Alkmaar’ op zaterdag 30 november te bekijken tijdens een open dag onder het motto ‘Het archief, daar zit muziek in’. Meer informatie over de open dag.
Bekijk een videoversie van bovenstaande verhaal op ons YouTubekanaal.
Bekijk hier een video van een opvoering van de musical in 1976.
