Het Bio Vacantieoord te Bergen aan Zee

Bergen aan Zee is tien jaar oud als August Janssen, zoon van de puissant rijke filantroop P.W. Janssen, in 1916 het Russenduin koopt van de familie van Reenen-Völter om er een villa te laten bouwen. Het Russenduin, dat zijn naam dankt aan de strijd die er in 1799 woedde tussen Russische en Bataafs-Franse troepen, is dan nog een nagenoeg kaal duin dat een onbelemmerd uitzicht biedt op het jonge kustdorp.

Kosten noch moeite worden gespaard bij de bouw van de villa. Het gebouw wordt voorzien van gebrandschilderde raampartijen, tegeltableau’s, prachtig afgewerkte verwarmingselementen, zelfs een overdekt zwembad wordt aangelegd. Het is dan ook wrang dat August Janssen in 1918, enkele weken na de oplevering, komt te overlijden. Zijn vrouw heeft weinig met het leven aan de kust. Ze laat de hele inboedel veilen en zet het pand te koop. Vanwege beperkingen op het gebruik - de familie van Reenen-Völter heeft ziekenhuizen, sanatoria, banken en verzekeraars uitgesloten - blijft het gebouw vele jaren leeg staan. Totdat stichting Bio zich eind jaren ‘20 als geïnteresseerde partij meldt.

Bekijk hier meer foto's en documenten over het Vacantieoord.

Bio Vacantieoord

In 1927 wordt stichting Bio opgericht door de Nederlandse Bioscoopbond. Met als doel zwakke kinderen uit arme gezinnen van alle gezindten een vakantie te kunnen aanbieden aan de kust. Twee keer per jaar wordt er in de Nederlandse bioscopen gecollecteerd, rond Kerst en rond Pasen. De eerste jaren huurt stichting Bio nog plaatsen bij koloniehuizen in Egmond aan Zee voor deze kinderen. In 1930 wordt besloten Villa Russenduin aan te kopen om daar zelf een koloniehuis te stichten: het Bio Vacantieoord. Het pand wordt in 1933 feestelijk geopend en biedt elke zes weken aan 90 kinderen een vakantie in de gezonde zeelucht.

Berend Boersma wordt aangesteld als conciërge en betrekt met zijn gezin de conciërgewoning in het bijgebouw waar ook de gymzaal en het zwembad zijn ondergebracht. Zijn zoon Jan Boersma herinnert zich de betrekkelijke eenzaamheid waarin hij opgroeide: “Het klinkt misschien gek, maar we hadden eigenlijk heel weinig kinderen om mee te spelen. Wij mochten van onze ouders niet omgaan met de kinderen van het Bio vanwege besmettingsgevaar. Ze hadden luis en schurft en misschien nog wel andere ziekten onder de leden.”

De vakanties worden door lang niet alle bleekneusjes als prettig ervaren. Binnen het strikte regime van ‘rust, reinheid en regelmaat’ voelen vele kinderen zich verloren. Maar er zijn ook kinderen die er helemaal opbloeien. Anneke van Beers-Ploemstra die van 1955 tot 1966 als kinderverzorgster en later hoofd van de huishouding werkzaam is in het Bio, herinnert zich Henkie Hazenlip, zoon van een familie van woonwagenbewoners, die een aantal zomers achter elkaar kwam: “Henk had een bochel, zat onder de luis en schurft. Thuis werd hij niet voor vol aangezien. Hij sliep naast de hond onder de wagen. Zo dankbaar als hij was voor de aandacht die hij bij ons kreeg. Dat hij mee mocht doen. Na twee zomers bij ons te zijn geweest, regelde de directrice een pleeggezin voor hem. Hij hoefde niet meer terug naar zijn ouders.”

Het Bio Herstellingsoord

Er worden in het Bio Vacantieoord steeds vaker kinderen met een handicap opgevangen. Op elke groep van 16 is er meestal één met een handicap. Stichting Bio constateert dat er voor deze kinderen weinig faciliteiten bestaan. Eind jaren vijftig wordt voor deze groep in Arnhem het Bio Herstellingsoord gebouwd. De nieuwe inrichting, bestaande uit verschillende gelijkvloerse paviljoens, allemaal op de zon gericht, is zeer modern. Zo is er een aangepast zwembad aanwezig en - uiteraard - een bioscoop. Het herstellingsoord is speciaal bedoeld voor het herstel van poliopatiënten. Als het aantal patiënten sterk terugloopt door de ontdekking van een vaccin tegen de gevreesde ziekte, richt de instelling zich vervolgens op revalidatie van gehandicapte kinderen in het algemeen.

Intussen lopen hand in hand met de toenemende welvaart de aantallen reguliere bleekneusjes sterk terug. In 1967 sluit het Bio Vacantieoord in Bergen aan Zee de deuren. Het Biovakantieoord (voormalig Bio Herstellingsoord) in Arnhem is nog altijd in gebruik en is nu helemaal ingericht op vakanties voor gezinnen met meervoudig gehandicapte kinderen.

Huize Glory

Na enkele jaren leegstand wordt Villa Russenduin in 1970 overgenomen door the Unified Family. Het gebouw wordt omgedoopt tot Huize Glory en ingericht als het gemeenschapshuis voor de volgelingen van de Koreaan Sun Myong Moon. Het gebouw is vandaag de dag in handen van de Stichting Verenigingskerk voor Nederland en is als hotel-restaurant toegankelijk voor publiek.

De nog steeds bestaande stichting Bio heeft op YouTube een verzameling historische films staan, waar het Bio Vacantieoord (voorheen de villa Russenduin) vaak op te zien is

Door Jasmijn Snoijink