Galerie De Kapberg: van hooi naar kunst

Het grootste deel van zijn bestaan heeft het pand aan de Slotweg 17 in Egmond aan den Hoef gefunctioneerd als boerderij. Het zeventiende-eeuwse gebouw bevindt zich vlak bij de ruïne van het ooit zo machtige slot van de graven van Egmond en de slotkapel. De balken, die op de zolder van het gebouw nog steeds te zien zijn, werden gemaakt van hout dat aanspoelde bij Egmond aan Zee. Zo kregen gestrande of gezonken schepen een nieuwe bestemming. Inmiddels heeft het pand zelf ook een heel andere bestemming gekregen.

 

Kapberg circa 1955  De Kapberg 2018  Jan Stolk

Hooi en keramiek

De (overdekte) hooiberg of kapberg diende tot ver in de twintigste eeuw als boerderij en opslag van stro of hooi. Maar de boerderij verouderde en ging zo achteruit dat het gebouw in 1958 niet meer geschikt werd geacht voor bewoning. De kapberg brokkelde nadien steeds meer af, tot eigenaar PWN ingreep en het gebouw liet restaureren.

In 1969 vestigde pottenbakker Jan Stolk zich in 1969 het gebouw, waar hij zijn keramiek tentoonstelde. Onder Stolk ontplooide de kapberg zich tot een pottenbakkerij, lasserij, schilderatelier, constructiewerkplaats, galerie en doe-het-zelf-centrum. Helaas verongelukte Stolk in 1970. Er moest een nieuwe bestemming voor de kapberg worden gevonden. De Bergense Hélène Min zorgde daarvoor.

Affiche constructies Min  speelplastiek Pieter Kortekaas  Leerlingenboekje kunst en bouwvormen

Galerie en stichting

Juni 1971 opende Hélène Min, samen met vader Jaap en zus Annet, een expositie in de kapberg. Zij was op zoek naar een plek om een galerie te beginnen en had aan de Slotweg een perfecte locatie gevonden. 1971 werd een soort opstartjaar voor de galerie. Het gebouw werd vanbinnen grondig verbouwd voor het nieuwe bestaan van de kapberg als galerie. Zo liet Min spotjes uit Engeland komen, om de juiste belichting van het tentoongestelde te garanderen.

Na de “Min-expositie” werd de Kapberg in 1972 officieel als galerie geopend. Schrijver Anthony van Kampen verrichtte de opening – volgens hem had het gebouw de transformatie van hooi-opslag naar kunstgalerie gemaakt. Galerie de Kapberg bouwde in korte tijd een goede reputatie op. Min had een goede neus voor kunst, organiseerde workshops en cursussen en droeg bij aan allerlei activiteiten in de omgeving waardoor de galerie bij een breder publiek bekend raakte.

Greep uit het programma 2004  affiche 25-jarig jubileum Filcer  kunstwerkt voor de vrede

Ondanks de goede reputatie bleek de situatie niet houdbaar, vooral op financieel gebied. Daarom werd besloten om van de galerie een stichting te maken. Een grote kunstveiling in november 1976 leverde voldoende geld op om een goede doorstart te kunnen maken. Zo werd in 1977 Stichting Galerie de Kapberg geboren. De stichting draait volledig op vrijwilligers – sommigen zijn al bijna sinds de oprichting trouw. Voor dit stuk sprak ik drie van hen, en hun enthousiasme is na decennia werken voor de Kapberg nog duidelijk merkbaar.

Het werk dat in de vier expositieruimtes van Galerie de Kapberg wordt tentoongesteld is zeer uiteenlopend: schilderwerk, beeldhouwwerk, tekeningen, etsen, textiel, sierraden, keramiek, zeefdrukken, litho’s, foto’s, dichtbundels, constructies, enzovoorts. Er waren kunstwerken te zien van hout, brons, olieverf, paardenhaar en zelfs van vissenhuid. Er werden ook educatieve tentoonstellingen opgezet, bijvoorbeeld over ruimte en kleur, en cursussen gegeven.

De maatschappelijke rol van de Kapberg uit zich niet alleen in educatieve projecten. Ook de exposities maken duidelijk hoe de galerie verbonden is met de wereld daaromheen. Zo kwam galerie in 1981 en 1982 in actie tegen de plaatsing van kruisraketten in Nederland. De Kapberg ondertekende de petitie van de Egmondse werkgroep “Stop de N-Bom, Stop de Kernwapenwedloop” en opende de deuren voor een bijzondere tentoonstelling: KUNSTWERK(T) VOOR DE VREDE. De getoonde kunstwerken hadden titels als: “apocalypso I”, “weg met het wapentuig”, “gij zult niet doden” en “angstdroom”.

expositie kunst bouwvormen  Programmaboekje 1974  Egmondse dorpsportretten

De galerie staat sinds de oprichting ook midden in de Egmondse samenleving. Jaarlijks worden er zeven exposities georganiseerd, waarvan er telkens een gereserveerd is voor werk van Egmondse bodem. Dit jaar lieten Egmondse kunstenaars zich inspireren door het verhaal van de onfortuinlijke graaf Lamoraal van Egmont, die in 1568 te Brussel onthoofd werd. De tentoonstelling, die te zien was tot 24 juni, sloot mooi aan op de historische expositie van de Stichting Historisch Egmond, in het naburige Huys Egmont. De Kapberg is geopend op vrijdag-, zaterdag- en zondagmiddagen. De zomerexpositie van quilters (textiel) opent 27 juni en wordt gevolgd door exposities van kunstschilder Andrez en de Grafiekgroep Bergen.

Jan Stolk advententie

Inmiddels bestaat de galerie 48 jaar. Die jaren zijn prima te reconstrueren middels het archief van de galerie, dat in het Regionaal Archief Alkmaar wordt bewaard.

Door Lisette Blokker

test