Hoe het Scharlo het verloor van het verkeer

De naam Scharlo is waarschijnlijk een samenvoeging van ‘schar’ (zanderige oever) en ‘loo’ (bos). Voor het Beleg van Alkmaar in 1573 stond er al bebouwing, die uiteraard ten tijde van de strijd werd verwoest. Met het ontstaan van de Alkmaarder Hout in de loop van de 17e eeuw kwamen er tuinen en boompartijen. De namen Bergerhout en Groenelaantje herinneren hier nog aan.

Fotomontage van het Scharloo in 2017 en 1923Het ‘Schaarloo’ doorkruiste het meest noordelijke gedeelte van de Hout. Met al dat groen moet het een mooie oprijlaan zijn geweest naar de stad. De bijbehorende gebouwtjes en tuinkoepeltjes stonden dicht langs de smalle weg om zo veel mogelijk tuin te behouden. In de loop van de tijd raakte de hele weg bebouwd, maar wel langs de bestaande rooilijn. Hierdoor ontstond er een korte maar zeer smal stuk, dat al snel voor moeilijkheden zorgde zodra de moderne tijd zich aandiende.

Het nieuwe station (1865) leidde tot veel reuring én een paardentram die met een vast spoor zijn ruimte eiste.  Door toenemende welvaart reisden meer dagjesmensen naar Bergen. De gloednieuwe Ambachtsschool (1913) en de lagere school aan de Snaarmanslaan (1916) brachten hordes leerlingen naar dit stukje Alkmaar. Het werd te veel.Toen in juli 1921 een aanrijding plaatsvond tussen een jongetje en een auto was de gemeente al bezig met het aankopen van gronden in het blok ten zuiden van het Scharlo om na sloping de weg te kunnen verbreden van 10 naar 42 meter. Tegen de tijd dat de laatste eigenaar, bakker Caarls, uitgekocht was diende het volgende probleem zich aan. Er moesten nieuwe woningen komen voor de gezinnen die hun huis verloren, maar het Rijk had subsidies voor dergelijke bouwprojecten stopgezet. Ondertussen klaagden bewoners van het Groenelaantje over het sluipverkeer dat rakelings langs hun gevels scheerde. Op de hoek met de Zocherstraat was de doorgang maar 3,7 meter breed vanwege de aldaar gelegen eeuwenoude boerderij Hout- en Duinzicht. Verbouwing werd overwogen, maar door de vervallen staat van zowel de boerderij als de nabijgelegen huisjes kreeg slopen van het gehele blok toch de voorkeur.

In 1925 bood het Rijk weer steun voor gemeentelijke woningbouw. Nieuwe woningen werden hierna snel gerealiseerd in de Uitenboschstraat in Oud-Overdie. De verbreding van het Scharlo kon in de begroting van  1926 worden opgenomen. Eerst werd alles gesloopt, grotendeels door het gecontroleerd laten afbranden van de panden om zo meteen ook de daar heersende wandluis te verdelgen. De oude tuinkoepeltjes aan beide uiteinden van het Scharlo, die in de café’s van Hoed aan de ene kant en De Nachtegaal aan de andere kant een tweede leven hadden gekend, verdwenen.

Eerst werden GroeneLaantje en Zocherstraat verbreed. Werkzaamheden aan het Scharlo startten op 18 november 1926. Enkele meters zuidelijker herrezen nieuwe panden in herkenbare Amsterdamse Schoolstijl: op de ene hoek café du Passage, op de andere hoek café Royal en in het midden het statige gebouw van rijtuigenverhuur en begrafenisonderneming Hoed (nu Radio Bakker). Als laatst werden witte kastanjes geplant om het Scharlo weer tot een degelijke toegangsweg te maken. Maar decennia later moest de straat zich opnieuw aanpassen aan de eisen des tijds. De bomen werden gekapt, de brede stoepen versmald en de klinkers maakten plaats voor asfalt. Opnieuw ten behoeve van nóg meer autoverkeer. Het karakteristieke witte gebouw van hotel-restaurant Royal is overigens na 50 jaar alweer gesloopt. Gelukkig liggen de herinneringen enkele meters verderop.

Door Emmie Snijders

test