De Menningweermolen staat een beetje vergeten langs een doodlopende weggetje bewesten Grootschermer. Maar dat maakt hem niet minder interessant. Halverwege de zestiende eeuw stond op deze plek al een molen. Een kaart uit 1607 maakt duidelijk dat het om een wipmolen ging. Hij hield de Menningweerpolder droog, die bestond uit een strook buitendijks land van het oude Schermereiland.
In 1648 blijkt deze wipmolen plaats te hebben gemaakt voor een grote achtkantige poldermolen. In Zuidschermer – het huidige Grootschermer – functioneerden schout en schepenen tevens als polderbestuur. Zij hielden dus toezicht op de Menningweermolen. Natuurlijk werd altijd zuinig aan gedaan. In 1662 blijkt zelfs de bediening van de molen in het openbaar te worden geveild. Degene die het voor het laagste loon wilde doen, werd dat jaar molenaar. In 1694 was Cornelis Claasz. Schippers de gelukkige met een bod van vijftig gulden. Later stapte men hiervan af en kwam de molenaar in vaste dienst. Jacob Pronk bediende bijvoorbeeld de molen van 1747 tot zijn dood in 1772 voor zestig gulden per jaar. Zijn opvolger Pieter Volger kreeg een tientje meer.
Op 10 juli 1679 brandde de Menningweermolen ‘bij ongeluck tenemael af’, waarschijnlijk na blikseminslag. Het polderbestuur vroeg deskundig advies en besloot vervolgens zelf al het benodigde materiaal in te kopen. De plaatselijke timmerman Jan Dircxsz. kreeg opdracht het gaand werk – de bovenas, de spil, het scheprad enzovoort – te maken. De bouw van de romp werd aanbesteed.
Deze derde Menningweermolen deed dienst tot zomer 1888. De Alkmaarsche Courant van vrijdag 13 juli van dat jaar deed kort verslag van de ramp die de polder enkele dagen eerder had getroffen: ‘In den nacht van den 10 op den 11 (juli) is de Minnemeertsmolen staande tusschen Driehuizen en Zuid-Schermer door den bliksem getroffen. De molen is voor een groot deel prooi der vlammen geworden’. Jacob Molenaar, aannemer te Grootschermer, bouwde een nieuwe molen. Die kreeg een vijzel waarmee het water hoger opgemalen kon worden dan met het oude scheprad.
In oktober 1930 was het een natte boel in de Menningweer. Dat was niet voor het eerst en de boeren hadden genoeg van de windbemaling. De aangrenzende Eilandspolder werd bereid gevonden met het elektrische gemaal bij De Rijp ook de Menningweerpolder droog te houden. Zowel de gemeente als de Vereeniging ‘De Hollandsche Molen’ sprongen voor het behoud van de molen in de bres. Gelukkig was van sloop voorlopig geen sprake omdat de laatste molenaar Dirk Koning permissie kreeg in de molen te blijven wonen. Daarna huurde zijn zoon Jan hem.
Bovendien behield de Menningweermolen zijn functie als seinmolen van de peilbemaling op de Schermerboezem, de grote Noord-Hollandse waterberging. Zodra op een centraal punt in de kanalen van de Schermerboezem het Normaal Amsterdams Peil was bereikt, mocht geen extra water meer in de boezem worden gemalen om overstromingen te voorkomen. Alle poldermolens en -gemalen moesten dan dus stilstaan en het stopsein werd doorgegeven door blauwe vlaggen in de wieken van speciaal aangewezen seinmolens en -masten te hijsen. De Menningweermolen maakte deel van dit netwerk uit. Toen in 1948 de wieken in slechte staat verkeerden en seinen onmogelijk was, kwam het Hoogheemraadschap van de Uitwaterende Sluizen met geld over de brug. Dat beheerde de Schermerboezem en de peilbemaling. In 1963 droeg dit hoogheemraadschap weer bij aan een grote reparatie.
Helaas werd in de loop der tijd wel het complete gaande werk uit de molen gesloopt en ook liet de Eilandspolder omstreeks 1968 de waterlopen dichtgooien. Echt nieuwe hoop gloorde pas nadat in 1977 het Heemraadschap de Eilandspolder was opgegaan in het nieuwe grote Waterschap Het Lange Rond. Het plan voor de ruilverkaveling Eilandspolder voorzag weer in een taak voor de Menningweermolen in de bemaling van het gebied en in 1986 gaf Het Lange Rond opdracht tot een grote restauratie. De molen werd weer maalvaardig op de wind gemaakt, maar de vijzel kon ook door een elektromotor aangedreven worden. Het Lange Rond fuseerde op zijn beurt in 2003 in het huidige Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en dat liet in 2007 een automatisch gemaaltje bij de molen plaatsen. Daarna werd de elektromotor verwijderd. Tegenwoordig wordt de landschappelijk beeldschoon gelegen molen vakkundig bediend en bewoond door molenaar Ger Meinema.
