Heel soms kom je ze nog wel eens tegen in het wild. Gewoon op de openbare weg. Onverwachts tijdens een wandelingetje door het dorp op een mooie lentedag. Vriendelijk ploffend met het zo kenmerkende motorgeluid van de achterin geplaatste luchtgekoelde viercilinder boxermotor. Die motor rinkelt dan vaak ook een beetje. Iets met de kleppen. Mooie gebogen vormen en een sympathiek aangezicht door de ronde koplampen in de voorspatborden. Het achterruitje bij gelegenheid zelfs nog met een spijltje, het zogenoemde ‘brilletje’. Zwaar verchroomde wieldoppen die schitteren in het zonlicht en met wat geluk een imperiaal op het dak met harmonicaspijlen. Dat herinnert tenslotte aan autovakanties uit vervlogen tijden. We schrijven natuurlijk over de legendarische Volkswagen Kever.

De Volkswagen Kever werd geproduceerd tussen 1937 en 2003 en was vanaf het allereerste begin bedoeld als een ‘auto voor het volk’. Ferdinand Porsche en Adolf Hitler in eigen persoon maakten zich hard voor dit project. Béla Barényi en Erwin Komenda stonden borg voor grote delen van het originele ontwerp. Althans, zo claimden beide ontwerpers. Een andere ontwerper van het automodel is uit de geschiedenisboeken weggeschreven; de Hongaarse Jood Josef Ganz. Ganz, de in Budapest geboren geniale ingenieur, autoliefhebber en journalist, had begin jaren dertig al concrete utopische plannen voor het bouwen van kleine, betaalbare auto’s voor het hele volk. Machteloos moest hij echter toekijken hoe de plannen en patenten voor zijn ‘Maikäfer’ door de nazi’s werden gestolen. Ganz werd voor dat doel zelfs gevangengezet. Na zijn vrijlating in 1934 wist hij Duitsland te ontvluchten en na vele uitputtende rechtszaken stierf hij in 1967 roemloos en berooid in Australië. Zijn leven en werk worden nu gelukkig uit de vergetelheid gehaald en verteld in het door Paul Schilperoord geschreven boek “De zoektocht naar Josef Ganz”. Het leest als een ware thriller!

De Kever was vanaf het begin van zijn introductie een doorslaand succes. Meer dan 21 miljoen exemplaren werden er in verschillende varianten geproduceerd. Eerst in Duitsland, later ook in Mexico. In 1972 werd het productierecord van de illustere Ford Model T verbroken. Niet zo gek dus, dat het algemene straatbeeld in de decennia volgend op de bezetting geregeld door Kevers werd verfraaid. Tienduizenden reden er ook over de wegen in Nederland. Vanaf het begin geïmporteerd door de beroemde Ben Pon. Het is ook echt opvallend te noemen hoe vaak Kevers terug te zien zijn op foto’s uit de jaren vijftig, zestig en zeventig. Het moet er af en toe echt van gewemeld hebben. Echte ‘Keverplagen’. Ook in de fotocollectie (online en offline) van het Regionaal Archief zijn tientallen, en misschien wel honderden, foto’s terug te vinden met daarop minimaal één geparkeerde of rijdende Kever. Foto’s die destijds gemaakt werden vanwege het dorpsgezicht, de natuurpracht, het stadsschoon, of gewoon vanwege iets anders. Maar waarschijnlijk niet vanwege de Kevers. Door nu, jaren later, te gaan filteren op die specifieke foto’s waarop juist een Kever zichtbaar is, ontstaat een heel aardige en bijzonder leuke deelcollectie. En dat is precies wat er in deze bijdrage is gebeurd. Er wordt een selectie getoond van foto’s uit Alkmaar en haar directe omgeving met daarop een of meer geparkeerde Volkswagen Kevers. Overal staat hij rustig en geduldig mooi en leuk te zijn. Bescheiden in een hoekje, of trots in het midden.

Door Jesse van Dijl

Klik op onderstaande foto's voor de bijschriften. Als de fotograaf bekend is, staat dat bij de foto.