Jaren lang contact tussen de dames en de vereniging van oud-cadetten
Niet veel in Alkmaar herinnert ons er nog aan, maar enige decennia lang was Alkmaar een trotse garnizoensstad. Het enige dat hiervan rest is het oudste deel van het gebouw van het Noordwest Ziekenhuis aan de Wilhelminalaan, waar boven de ingang nog steeds het woord ‘Cadettenschool’ prijkt. In de jaren 1893-1924 volgden in dit gebouw jongens van vijftien tot zeventien jaar in internaatsverband een vooropleiding voor de Koninklijke Militaire Academie (KMA).
De tweejarige opleiding kwam overeen met de laatste twee jaar van de HBS, met extra aandacht voor sport en militaire zaken. Je kon kiezen uit een opleiding voor militair in Nederland of in Nederlands-Indië. Ruim 1250 leerlingen hebben in de loop der jaren de school bezocht, waarvan ruim 560 voor het leger in Nederland en bijna 700 voor Indië kozen. Veel leerlingen brachten het later tot hoge posities in het leger. Een van de eerste leerlingen, H.L. Lau, klom op tot commandant van het Koninklijk Nederlandsch Indisch Leger. Na hem waren alle legercommandanten in Nederlands-Indië op één na oud-leerlingen van de Cadettenschool. Zo ook de laatste opperbevelhebber van het KNIL, de bekende luitenant-generaal S.C. Spoor, die van 1918-1920 cadet in Alkmaar was. Ook de bekende KLM-directeur Plesman bezocht de Cadettenschool.
De geüniformeerde en sportieve jongelui waren graag geziene gasten in de stad, zeker bij de Alkmaarse jongedames. Zo ook bij de twee nog jonge dames Vlaanderen: Tonny (1901-1993) en Sophie (1905-1995). De cadetten waren trots op hun uniform en lieten zich graag fotograferen in de studio van vader Leonard Vlaanderen, die alle cadetten netjes aansprak met ‘jonker’. Zijn twee dochters, die later het fotobedrijf over zouden nemen, werkten al van jongs af aan mee in de studio. Zo kwamen ze al vroeg in aanraking met de cadetten. Ze werden regelmatig uitgenodigd voor uitstapjes naar Bergen en vooral Sophie was een regelmatige gast op de schoolbals. Ook Tonny kreeg voldoende aandacht. Zo schreef ze in haar herinneringen dat ooit een ‘Oosterse prins’ van de Cadettenschool haar uitnodigde om achter op zijn motor, een rode Indian, mee te rijden naar het Meer van Genève. Ze vond het ‘reuze leuk, maar dergelijke dingen hoorden niet bij een net meisje’. Het reisje ging dus niet door. Het was misschien wel dezelfde cadet die later haar hart brak door naar Indië te vertrekken en nooit meer wat van zich te laten horen.
De vriendschap tussen de familie Vlaanderen en sommige cadetten hield jarenlang stand en tot ver in de jaren tachtig was er contact met de vereniging van Oud-Cadetten. Een van de hoogtepunten was wel het bezoek van de reünisten aan Alkmaar in 1953, zestig jaar na de opening van de school. Ruim tweehonderd oud-Cadetten liepen achter de Koninklijke Militaire Kapel in een feestelijke intocht door Alkmaar. Voorop de klas uit 1893, waarvan nog zes cadetten aanwezig waren, gevolgd door de daaropvolgende jaren. Bij veel huizen hing de vlag uit, en langs de straten bekeken drommen toeschouwers de reünistenmars. Na een ontvangst op het stadhuis met toespraak door burgemeester Wytema volgde een kranslegging bij het Victoriebeeld. Na een uitgebreide lunch (gehaktschotel) in het Gulden Vlies bezochten ze het oude schoolgebouw waar na de sluiting van de school het ziekenhuis was ingetrokken. Door een erehaag van ‘lieftallige verpleegstertjes’ werden ze verwelkomd, om al snel te zien dat door de vele verbouwingen weinig van het interieur van het gebouw nog te herkennen was. Daarna volgde een concert van de Militaire Kapel in de Muziektuin, waar de oude heren het Cadettenlied uit volle borst meezongen. ‘Bejaarde mannen, maar toch allen met iets van de krijgsman’, beschreef de aanwezige journalist de oude cadetten.
Uiteraard waren de dames Vlaanderen de hele dag van de partij. De optocht liep zelfs nog langs het ouderlijk huis aan de Oudegracht, waar moeder Guurtje door het raam de stoet toezwaaide. Zoals de krant schreef: ‘Hun woning was destijds op de cadettenschool bekend als toevluchtsoord voor alle jongens, die met hun 16, 17 jaar eigenlijk nog een moeder nodig hadden, wat gezelligheid en huiselijkheid.’ Koffie, thee of chocolademelk stond altijd voor ze klaar.
De dames Vlaanderen waren speciaal voor de reünie in hun negatievenarchief gedoken en hadden een groot aantal foto’s van cadetten opnieuw afgedrukt en tentoongesteld in het Gulden Vlies. Het waren klasse- en portretfoto’s, maar ook foto’s van het corps, van de senaat en van de zogenaamde Indische Kamer. De oud-leerlingen genoten van de oude beelden, en ook van de ‘kameraadschappelijke maaltijd’, zoals we op de foto’s kunnen zien.
Het contact tussen de dames Vlaanderen en de vereniging van Oud-Cadetten bleef bestaan tot het einde van de jaren tachtig. De vereniging telde nog maar een kleine dertig leden, maar de dames Vlaanderen waren nog niet vergeten. Zo schreef de voorzitter in een brief: ‘Waar blijven de jaren die vroeger zo gezellig waren en waaraan we met U zulke mooi herinneringen hebben. De dames Vlaanderen hebben nog steeds een plaats in onze herinneringen!’
Door Paul Post