Een halve eeuw geleden kon je in eigen dorp vaak nog prima terecht voor de dagelijkse boodschappen. Dat is nu bijna overal voorbij, aanstaande zaterdag ook in Grootschermer. Dan sluit daar de Dagwinkel. De geschiedenis van dit bedrijf start begin vorige eeuw met Teetje Kreb (1860-1937).

Zij was gehuwd met een neef, de veehouder Huibert Kreb. Helaas overleed hij in mei 1901 op zesenveertigjarige leeftijd. Teetje bleef achter met vijf kinderen. Bovendien was zij twee maanden zwanger. Op 19 december 1901 kwam namelijk nog een meisje ter wereld, dat natuurlijk de naam Huiberta kreeg. Weduwe Teetje stond voor de moeilijke opgave alleen het gezin te onderhouden. Zij ging nog even door met het boerenbedrijf, maar begon ook een kruidenierswinkeltje. Hierin was zij niet de enige. In 1909 telde Grootschermer zestien kruideniers, waarvan er zeven door weduwen werden gedreven. In november 1904 verkocht Teetje de kaaspers en het vee en vertrouwde voortaan alleen op het winkeltje. Daar waren ook kaartjes voor de stoomtram te koop. Zij toonde zich een slimme zakenvrouw bij de verkoop van een huisje op het erf in 1916. Toen bedong zij dat hier nooit een kruidenierszaak in mocht komen.

Zegeltjes sparen

Teetjes oudste zoon Jacob Pieter Kreb probeerde het met zijn vrouw Dieuwertje Langedijk eerst als veehouder in de nog steeds bestaande stolp Ora et Labora in Grootschermer. In 1923 namen zij echter de kruidenierswinkel van Jacob Groot naast café De Jonge Ruiter over en zegden het boerenleven vaarwel. Tijdens de zware en lange economische crisis van de jaren dertig was het sappelen. Iedere klant telde en de deur van de winkel ging eigenlijk nooit op slot. Jacob was lid van de kruideniersbond Enkabé en in 1939 organiseerde hij samen met enkele andere Enkabéwinkeliers in naburige dorpen een mooi reisje voor de klanten. Als je een zegelboekje had volgeplakt, kon je mee. Hij was ook actief in het lokale verenigingsleven als bestuurder van muziekkorps Christiaan de Wet en voetbalvereniging GSV.

Nieuwbouw

In 1943 namen Jacobs zoon Jan Kreb (1919-1980) en zijn vrouw Neeltje Kieft de winkel over. Jan was actief in het verzet en bij de ouders van Neeltje, die een garagebedrijf hadden, dook het Joodse echtpaar Joop en Beppie Italiaander onder. Zij werden natuurlijk ingeschakeld bij de winkel en namen de boekhouding onder hun hoede. Zodra dat kon na het einde van de oorlog moderniseerde Jan de winkel. Samen met zijn Rijper Enkabé-collega J. Kaptein organiseerde hij grote revue- en cabaretavonden voor de clientèle. Weer samen met Kaptein en enkele andere collega’s in de omgeving pikte hij ook het reisinitiatief weer op. De Alkmaarsche Courant deed bijvoorbeeld in september 1960 verslag van een zeer geslaagd uitstapje naar de Veluwe. Jan verving in 1958 de oude houten winkel door een compleet nieuw pand gebouwd door aannemer Leen Slot uit De Rijp. Burgemeester W.J. Driessen opende op 27 november de deuren van het vernieuwde bedrijf. Hij vond dat het qua uitrusting en hygiëne weergaloos was in de wijde omtrek, aldus de Alkmaarsche Courant. Jan en Neeltje en de zaak vormden ten slotte een belangrijke spil in het verenigingsleven van Grootschermer. Jan zelf was vele jaren voorzitter van toneelvereniging Thalia en GSV en lid van de brandweer.

Beste Buurtsuper

In 1969 stapte Jans dochter Carla met haar echtgenoot Dirk de Reus in het bedrijf. Zij verbouwden de zaak dat jaar tot zelfbedieningswinkel. Bovendien pachtten zij van 1976 tot 1989 de winkel op camping Het Rietbos bij Oostgraftdijk. Het wegvallen van de campingwinkel werd gecompenseerd met een succesvolle cateringservice. In de winkel kwam ook nog een postkantoor je kon er voor kleine bankzaken terecht na de sluiting van de plaatselijke Rabobank. Op verzoek van dijkgraaf Arie Barendregt werden Dirk en Carla in 1994 beheerders van het Noorderpolderhuis van Waterschap de Schermeer. Twee jaar later namen hun zoon Pieter en zijn vrouw Adiënne Klaver de winkel over. Zij verbouwden hem herhaaldelijk om bij de tijd te blijven. De Enkabéwinkel veranderde via de supermarktketens 4=6, Garantmarkt en Troefmarkt in 2019 in de huidige Dagwinkel. Een dik verdiende kroon op het werk was de uitroeping tot Beste Buurtsuper in 2009. En natuurlijk is Pieter voorzitter van GSV.

Ondanks de gratis bezorgservice, de vele acties en alle andere activiteiten bleek de concurrentie van het grootwinkelbedrijf echter uiteindelijk toch te sterk. Daarom valt aanstaande zaterdag 27 november na ruim een eeuw het doek. Het hele dorp treurt mee.

Door Diederik Aten
(historicus van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier)
Met dank aan Dirk en Carla de Reus, Willem Messchaert en Martijn Brabander.